Kerberos (uydu)

Kerberos, (P4, S/2011 P 1 ya da S/2011 (134340)[Not 1] 1 olarak da bilinir) en uzun ekseninde yaklaşık 19 kilometre boyunda olan Plüton'un küçük bir doğal uydusudur. Plüton'un keşfedilen dördüncü doğal uydusuydu ve varlığı 20 Temmuz 2011'de ilan edildi.[1] Temmuz 2015'te New Horizons uzay aracı tarafından Plüton ve diğer dört uydusuyla birlikte görüntülendi. Kerberos'un New Horizons görevinde elde edilen ilk görüntüsü 22 Ekim 2015'te kamuoyuna açıklandı.[8]

Keşif

Kerberos'un Hubble keşif görüntüleri

Kerberos, Pluto Companion Search Team araştırmacıları tarafından 28 Haziran 2011'de Hubble Uzay Teleskobu'nun Geniş Alan Kamerası kullanılarak Plüton'nun sahip olabileceği herhangi bir halkayı bulma girişimi sırasında keşfedildi.[9][10] Halka arayışı, kısmen Temmuz 2015'te Plüton sisteminden geçecek olan New Horizons'ın halka parçacıklarına çarparak zarar görmesine karşı yürütülmekteydi.[11] Ek gözlemler 3 ve 18 Temmuz 2011'de yapıldı ve Kerberos 20 Temmuz 2011'de yeni bir uydu olarak doğrulandı.[1][12] Daha sonra 15 Şubat 2006 ve 25 Haziran 2010 tarihli Hubble görüntülerinde uydu tespit edildi; ancak bu görünütlerde Kerberos girişim sebebiyle örtülüydü.[13] Kerberos'un parlaklığı Nix'in parlaklığının yalnızca %10'u kadardır ve yalnızca keşif ekibinin sekiz dakikalık pozlama süresi sayesinde bulunmuştur; önceki gözlemler daha kısa pozlama süreleri kullanmıştı.[14] Resmi olarak S/2011 (134340) 1,[1] gayri resmi olarak P4 olarak adlandırılmıştır.[14]

Köken

Plüton'un diğer uyduları gibi[15] Kerberos'un, Ay'ı yarattığı düşünülen dev çarpışmaya benzer şekilde, Plüton ile başka bir Kuiper kuşağı nesnesi arasındaki büyük bir çarpışmanın enkazından bir araya geldiğinden şüpheleniliyor.[9]

Fiziksel özellikler

Kerberos çift loblu bir şekle sahiptir ve en uzun ekseninde yaklaşık 19 kilometre, en kısa ekseninde ise 9 km uzunluğundadır.[5] Kerberos'un daha büyük lobu boydan boya yaklaşık 8 km, daha küçük lob ise yaklaşık 5 km'dir. Kerberos'un çift loblu şekli muhtemelen iki küçük nesnenin birleştirilmesinden oluşmaktadır, bu da Kerberos'un Plüton'un diğer uyduları ile birlikte Plüton çevresindeki molozların birleşmesiyle oluşmuş olabileceğini düşündürmektedir.[16]

Kerberos, muhtemelen yüzeyinde su buzunun varlığından dolayı, Plüton'un diğer küçük uydularına benzer yüksek bir albedoya veya yansıtıcılığa sahiptir.[17] New Horizons'ın geçişinden önce, Kerberos'un daha büyük bir boyuta ve daha koyu bir yüzeye sahip olduğu düşünülüyordu.[18]

Dönüş

Plüton'un diğer küçük uyduları gibi, Kerberos da yerçekim kilitli değildir ve dönüşü kaotiktir, jeolojik zaman ölçeklerinde hızla değişiklik gösterir. Plüton ve Charon'un kütle merkezlerinin yörüngesinde dönerken değişen yerçekimi etkileri, Plüton'un Kerberos da dahil olmak üzere küçük uydularının kaotik şekilde elipsoid bir harekette bulunmasına neden olur.[19] New Horizons'ın geçişi sırasında, Kerberos'un dönüş süresi yaklaşık 5,33 gündü ve dönme ekseni yörüngesine yaklaşık 96 derece eğimliydi.[4][7] Kerberos'un yüksek eksen eğimi, Plüton-Charon kütle merkezi etrafındaki yörüngesine göre yana doğru döndüğü anlamına geliyordu.[7]

Yörüngesel özellikler

Plüton'un uydularının Plüton-ekliptik düzlemi kütle merkezi çevresinde yörüngeleri
Önden görünüş
Yandan görünüş
       Plüton ·        Charon ·        Styx ·        Nix ·        Kerberos ·        Hydra

Gözlemler, uydunun Plüton-Charon kütleçekim merkezi etrafında 57.783 km mesafeded dairesel, ekvatoral bir yörüngede döndüğünü göstermektedir. Kerberos da dahil olmak üzere Plüton'un tüm uyduları, Plüton'un ekvatoruna kıyasla çok düşük yörünge eğikliği olan son derece dairesel yörüngelere sahiptir. Kerberos, Nix ve Hydra arasında bir yörüngede dolaşır ve yaklaşık olarak her 32,167 günde bir Plüton çevresinde tam bir yörünge tamamlar.[1][14]

Yörünge periyodu Charon ile 1:5 yörüngesel rezonansa yakındır,[19] zamanlama tutarsızlığı yaklaşık %0,7'dir.[20] Nix, Hydra ve Charon arasındaki yakın rezonanslarda olduğu gibi (sırasıyla 1:4 ve 1:6), bu ilişkinin gerçek bir rezonansa ne kadar yakın olduğunu belirlemek, Kerberos'un yörüngesine, özellikle de onun yörüngesel devinim oranına ilişkin daha doğru bilgi gerektirmektedir.

Keşif

New Horizons uzay aracı, 14 Temmuz 2015'te Plüton sisteminden geçişi sırasında Kerberos'un fotoğraflarını çekti. Üç ay sonra, 22 Ekim'de uydunun ilk görüntüsü yayınlandı. Plüton'un fotoğrafı yayınlanan son uydusudur. Fotoğraflar, ilk başta daha büyük ve daha az yansıtıcı olduğu düşünülen Kerberos'un aslında daha küçük boyutlarda ama parlak bir yüzeye sahip olduğunu ortaya koymaktadır.[8]

Adlandırma

Kerberos'un adı Uluslararası Astronomi Birliği (IAU) tarafından SETI tarafından sponsorluğu yapılan "Pluto Rocks" başlıklı internet anketi ile belirlendi.[21]

Köken

Plüton'un diğer uyduları gibi; Kerberos'un da, Dünya'nın uydusu Ay gibi büyük bir çarpışma ile oluşmuş olabileceği düşünülmektedir.

Ayrıca bakınız

Notlar

^a 134340, Plüton'un resmî formal ismidir.

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f "New Satellite of (134340) Pluto: S/2011 (134340) 1". Central Bureau for Astronomical Telegrams. International Astronomical Union. 20 Temmuz 2011. 26 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2011.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "telegram3" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  2. ^ per "Cerberean." Oxford Dictionary of English 2e, Oxford University Press, 2003.
  3. ^ Showalter, M. R.; Hamilton, D. P. (3 Haziran 2015). "Resonant interactions and chaotic rotation of Pluto's small moons". Nature. 522 (7554): 45-49. Bibcode:2015Natur.522...45S. doi:10.1038/nature14469. PMID 26040889. 
  4. ^ a b c "DPS 2015: Pluto's small moons Styx, Nix, Kerberos, and Hydra [UPDATED]". www.planetary.org. 10 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2020. 
  5. ^ a b c d "Special Session: Planet 9 from Outer Space - Pluto Geology and Geochemistry". YouTube. Lunar and Planetary Institute. 25 Mart 2016. 28 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2019. 
  6. ^ Brozović, Marina; Showalter, Mark R.; Jacobson, Robert A.; Buie, Marc W. (Ocak 2015). "The orbits and masses of satellites of Pluto". Icarus. 246: 317-329. Bibcode:2015Icar..246..317B. doi:10.1016/j.icarus.2014.03.015. 
  7. ^ a b c Weaver, H. A.; Buie, M. W.; Showalter, M. R.; Stern, S. A. (18 Nisan 2016). "The Small Satellites of Pluto as Observed by New Horizons". Science. 351 (6279): aae0030. arXiv:1604.05366 $2. Bibcode:2016Sci...351.0030W. doi:10.1126/science.aae0030. PMID 26989256. 
  8. ^ a b "Last of Pluto's Moons – Mysterious Kerberos – Revealed by New Horizons". NASA. 23 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2015. 
  9. ^ a b "NASA's Hubble Discovers Another Moon Around Pluto". hubblesite.org. 20 Temmuz 2011. 23 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2011. 
  10. ^ "New Pluto Moon Foreshadows More Surprises for NASA Probe En Route". Space.com. 20 Temmuz 2011. 23 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2011. 
  11. ^ "Chapter 12: Into Unknown Danger". Chasing New Horizons: Inside the Epic First Mission to Pluto. Picador. 1 Mayıs 2018. ISBN 9781250098962. 
  12. ^ "Pluto Has Another Moon, Hubble Photos Reveal | Dwarf Planet Pluto | Pluto's Moons". Space.com. 23 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2012. 
  13. ^ "Hubble Space Telescope discovers fourth moon of Pluto". earthsky.org. 13 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2019. 
  14. ^ a b c "A fourth moon for Pluto". planetary.org. The Planetary Society. 20 Temmuz 2011. 11 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2011. 
  15. ^ Stern (23 Şubat 2006). "A giant impact origin for Pluto's small moons and satellite multiplicity in the Kuiper belt" (PDF). Nature. 439 (7079): 946-948. doi:10.1038/nature04548. PMID 16495992. 19 Ocak 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2011. 
  16. ^ "Kerberos In Depth". solarsystem.nasa.gov. NASA. 5 Aralık 2017. 31 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2019. 
  17. ^ "New insights into Pluto's outer moons". cosmosmagazine.com. Cosmos Magazine. 17 Haziran 2016. 22 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2019. 
  18. ^ "Kerberos Revealed". pluto.jhuapl.edu. NASA/Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory/Southwest Research Institute. 22 Ekim 2015. 29 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2015. 
  19. ^ a b "NASA's Hubble Finds Pluto's Moons Tumbling in Absolute Chaos". www.nasa.gov. NASA. 4 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2020. 
  20. ^ ( P K 5 P C ) / P K = 0.0072 {\textstyle (P_{K}-5*P_{C})/P_{K}=0.0072} where P K = 32.16756 d {\textstyle P_{K}=32.16756\,d} is Kerberos's period and P C = 6.3872304 d {\textstyle P_{C}=6.3872304\,d} is Charon's period.
  21. ^ Kramer, Miriam (2 Temmuz 2013). "2 Pluto Moons Get New Names". space.com. 4 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2013. 
Küçük
gezegenler
Cüce gezegenler
Asteroitler
(Küçük Güneş
Sistemi cisimleri)
Kayda değer asteroitler
Gruplar ve aileler
Neptün ötesi
(Uzak Küçük
gezegenler)
Kuiper Kuşağı
Dağınık disk
  • Gǃkúnǁʼhòmdímà
  • 2002 TC302
  • 2004 XR190
Diğer
Kuyruklu yıldızlar
Listeler
Kuramsal
  • g
  • t
  • d
  • g
  • t
  • d
  • g
  • t
  • d
Jüpiter'den yaklaşık olarak artan uzaklığa göre sıralanmış liste.
İç uydular (4)
  • Metis
  • Adrastea
  • Amalthea
  • Thebe
Galilei uyduları (4)
  • İo
  • Europa
  • Ganymede
  • Callisto
Themisto grubu (1)
  • Themisto
Himalia grubu (9)
Carpo grubu (2)
Valetudo grubu (1)
  • Valetudo
Ananke grubu (26)
  • Euporie
  • Jupiter LV
  • Eupheme
  • S/2021 J 3
  • Jupiter LII
  • Jupiter LIV
  • Mneme
  • Euanthe
  • S/2003 J 16
  • Harpalyke
  • Orthosie
  • S/2022 J 3
  • Helike
  • S/2021 J 2
  • Praxidike
  • Jupiter LXIV
  • S/2021 J 1
  • S/2003 J 12
  • Jupiter LXVIII
  • Thelxinoe
  • Thyone
  • S/2003 J 2
  • Ananke
  • Iocaste
  • Hermippe
  • Jupiter LXX
Carme grubu (30)
  • S/2022 J 1
  • S/2022 J 2
  • S/2016 J 3
  • Pasithee
  • Jupiter LXIX
  • S/2021 J 6
  • S/2003 J 24
  • Chaldene
  • Jupiter LXIII
  • İsonoe
  • S/2021 J 4
  • Kallichore
  • Erinome
  • Kale
  • Eirene
  • Aitne
  • Eukelade
  • Arche
  • Taygete
  • Jupiter LXXII
  • Carme
  • Herse
  • Jupiter LXI
  • Jupiter LI
  • S/2003 J 9
  • Jupiter LXVI
  • Kalyke
  • S/2018 J 3
  • S/2021 J 5
  • S/2003 J 10
Pasiphae grubu (18)
  • Philophrosyne
  • Eurydome
  • Jupiter LVI
  • S/2003 J 4
  • S/2016 J 4
  • Jupiter LXVII
  • Hegemone
  • Pasiphae
  • Sponde
  • Megaclite
  • Cyllene
  • Sinope
  • Jupiter LIX
  • Aoede
  • Autonoe
  • Callirrhoe
  • S/2003 J 23
  • Kore
Ayrıca bakınız
  • g
  • t
  • d
Satürn'den yaklaşık olarak artan mesafede listelenmiştir
Halka uyducukları
  • S/2009 S 1
  • Aegaeon
Halka çobanları
  • Pan
  • Daphnis
  • Prometheus
  • Epimetheus
  • Janus
Diğer iç uydular
  • Atlas
  • Pandora
Alkyonitler
  • Methone
  • Anthe
  • Pallene
İçteki büyükler
(truvalılarla)
  • Mimas
  • Enceladus
  • Tethys
    • Telesto
    • Calypso
  • Dione
    • Helene
    • Polydeuces
Dıştaki büyükler
  • Rhea
  • Titan
  • Hyperion
  • İapetus
İnuit grubu (12)
Kiviuq grubu (5)
  • S/2019 S 1
  • Kiviuq
  • S/2005 S 4
  • S/2020 S 1
  • Ijiraq
Paaliaq grubu (1)
Siarnaq grubu (6)
Galyalı grubu (7)
  • Albiorix
  • Bebhionn
  • S/2007 S 8
  • Saturn LX
  • Erriapus
  • Tarvos
  • S/2020 S 4
İskandinav grubu (100)
Phoebe grubu (3)
  • Phoebe
  • S/2006 S 20
  • S/2006 S 9
  • Skathi
  • S/2007 S 5
  • S/2007 S 7
  • S/2007 S 2
  • S/2004 S 37
  • S/2004 S 47
  • S/2004 S 40
  • S/2019 S 2
  • S/2019 S 3
  • S/2020 S 7
  • Skoll
  • S/2020 S 2
  • S/2019 S 4
  • S/2004 S 41
  • S/2004 S 42
  • Hyrrokkin
  • Greip
  • S/2004 S 13
  • S/2007 S 6
  • Mundilfari
  • S/2006 S 1
  • S/2004 S 43
  • S/2006 S 10
  • S/2019 S 5
  • Gridr
  • Bergelmir
  • Jarnsaxa
  • Narvi
  • Suttungr
  • S/2007 S 3
  • S/2004 S 44
  • S/2004 S 45
  • Hati
  • S/2004 S 17
  • S/2006 S 11
  • S/2004 S 12
  • Eggther
  • S/2006 S 13
  • S/2007 S 9
  • S/2019 S 7
  • S/2019 S 8
  • Farbauti
  • Thrymr
  • Bestla
  • S/2019 S 9
  • S/2004 S 46
  • Angrboda
  • S/2019 S 11
  • Aegir
  • Beli
  • S/2019 S 10
  • S/2019 S 12
  • Gerd
  • S/2019 S 13
  • S/2006 S 14
  • Gunnlod
  • S/2019 S 15
  • S/2020 S 6
  • S/2004 S 7
  • S/2006 S 3
  • S/2005 S 5
  • Skrymir
  • S/2006 S 16
  • S/2006 S 15
  • S/2004 S 28
  • S/2020 S 8
  • Alvaldi
  • Kari
  • S/2004 S 48
  • Geirrod
  • Fenrir
  • S/2004 S 50
  • S/2006 S 17
  • S/2004 S 49
  • S/2019 S 17
  • Surtur
  • S/2006 S 18
  • Loge
  • Ymir
  • S/2019 S 19
  • S/2004 S 21
  • S/2019 S 18
  • S/2004 S 39
  • S/2019 S 16
  • S/2004 S 53
  • S/2004 S 36
  • Thiazzi
  • S/2019 S 20
  • S/2006 S 19
  • Saturn LXIV
  • Fornjot
  • S/2004 S 51
  • S/2020 S 10
  • S/2020 S 9
  • Saturn LVIII
  • S/2019 S 21
  • S/2004 S 52
Ters yöndeki dış uydular
  • S/2006 S 12
  • S/2019 S 6
  • S/2004 S 24
    • g
    • t
    • d
    Genelde Uranüs'ten artan uzaklıklara göre sıralanmışlardır.
    İçtekiler
    Cordelia · Ophelia · Bianca · Cressida · Desdemona · Juliet · Portia · Rosalind · Cupid  · Belinda · Perdita · Puck · Mab
    Ana (küremsi)
    Miranda · Ariel · Umbriel · Titania · Oberon
    Dıştakiler (düzensiz)
    Francisco  · Caliban · Stephano · Trinculo · Sycorax · Margaret · Prospero · Setebos · Ferdinand
    Nitelikleri
    Arielli · Mirandalı (Verona Rupes) · Oberonlu · Titanialı · Puck'taki kraterler · Umbriel'in kraterleri (Wunda)
    • g
    • t
    • d
    Düzenli (iç)
    • Naiad
    • Thalassa
    • Despina
    • Galatea
    • Larissa
    • S/2004 N 1
    • Proteus
    Triton
    • Triton
    Düzensiz
    • Nereid
    • Halimede
    • Sao
    • Laomedeia
    • Psamathe
    • Neso
    • g
    • t
    • d
    • Muhtemel cüce gezegenlerin listesi
    • Eski cüce gezegenler
      • Phoebe
      • Triton
      • Vesta
      • Pallas
    • Mezogezegen
    • Planemo
    Asteroit kuşağı
    Mutabakat
    • Ceres
    Muhtemel

    Centaurlar
    Muhtemel
    Plütinolar
    Mutabakat
    Muhtemel
    • Huya
    • Ixion
    • 2001 QF298
    • 2002 VR128
    • 2002 XV93
    • 2003 AZ84
    • 2003 UZ413
    • 2003 VS2
    • 2007 JH43
    • 2017 OF69
    Twotinolar
    Muhtemel
    • 2002 WC19
    Cubewanolar ve
    diğer Kuiper kuşağı
    Mutabakat
    Muhtemel
    (cubewanolar)
    • Chaos
    • Salacia
    • Varda
    • Varuna
    • 1998 SN165
    • 2002 AW197
    • 2002 CY248
    • 2002 KX14
    • 2002 MS4
    • 2002 UX25
    • 2003 QW90
    • 2004 GV9
    • 2004 NT33
    • 2004 PF115
    • 2004 TY364
    • 2004 UX10
    • 2005 RN43
    • 2005 UQ513
    • 2010 FX86
    Muhtemel
    (diğer)
    • 1999 CD158
    • 1999 DE9
    • 2000 YW134
    • 2002 XW93
    • 2010 JO179
    • 2010 VK201
    • 2011 FW62
    • 2011 GM27
    • 2013 FZ27
    • 2014 UM33
    • 2015 AM281
    • 2015 RR245
    Dağınık disk
    Mutabakat
    Muhtemel
    • Gǃkúnǁʼhòmdímà
    • Dziewanna
    • 1996 GQ21
    • 1996 TL66
    • 2001 UR163
    • 2002 TC302
    • 2004 XA192
    • 2005 QU182
    • 2005 RM43
    • 2006 QH181
    • 2008 OG19
    • 2010 KZ39
    • 2010 RE64
    • 2010 RF43
    • 2010 JO179
    • 2010 TJ
    • 2010 VZ98
    • 2013 FY27
    • 2014 AN55
    • 2014 EZ51
    • 2014 UZ224
    • 2014 WK509
    • 2015 KH162
    • 2015 RR245
    • 2017 FO161
    • 2018 AG37
    • 2018 VG18
    • 2021 DR15
    • 2021 LL37
    Ayrık cisimler
    Muhtemel
    • 2003 FY128
    • 2003 QX113
    • 2004 XR190
    • 2005 TB190
    • 2007 JJ43
    • 2008 ST291
    Sednoidler
    Mutabakat
    Muhtemel
    • 2012 VP113
    • Kategori Kategori

    İç gezegenler · Trojanlar · Düzensizler · Liste · Çapa göre liste · Keşif zaman çizgisi · Adlandırma
    • g
    • t
    • d
    TNO sınıfları
    Cüce gezegenler (uydular)
    Sednoidler


    Kaynak hatası: <ref> "notes" adında grup ana etiketi bulunuyor, ancak <references group="notes"/> etiketinin karşılığı bulunamadı (Bkz: Kaynak gösterme)