D-8-Türkiye İlişkileri
 | |
| D-8 Ekonomik İşbirliği Teşkilatı |  Türkiye |
|---|---|
| D-8 Ekonomik İşbirliği Teşkilatı | |
|---|---|
 | |
D-8 üyesi ülkeler | |
| Kuruluş | 1996 (28 yıl önce) (1996) |
| Tür | UAÖ |
| Merkez | İstanbul, Türkiye |
| Üyeler |  Bangladeş Endonezya İran Malezya Mısır Nijerya Pakistan Türkiye |
| Genel Sekreter |  Dato’ Ku Jaafar Ku Shaari |
| Resmî site | developing8.org |
D-8 Ekonomik İşbirliği Teşkilatı, 1996 yılında 54. Türkiye Hükûmeti Başbakanı Necmettin Erbakan önderliğinde kurulan ekonomik işbirliği teşkilatıdır. D-8 Ekonomik İşbirliği Teşkilatı üyeleri aynı zamanda İslam İşbirliği Teşkilatı üyeleridir. Üye ülkeler: Bangladeş, Endonezya, İran, Malezya, Mısır, Nijerya, Pakistan ve Türkiye'dir.
D-8 Ekonomik İşbirliği Teşkilatı'nın merkezi 2009 yılında imzalanan anlaşma sonucu İstanbul olmuştur.[1][2]
Türkiye bu zamana kadar iki toplantıya ev sahipliği yapmıştır.
Örgütün nüfusunun %85'ten fazlası Müslüman'dır.[kaynak belirtilmeli]
Türkiye'nin D-8 ile ilişkileri
D-8 dönem başkanlığını 2017 yılında Türkiye üstlenmiştir.[3] İstanbul'da gerçekleşen 9. zirvede İstanbul Bildirisi, İstanbul Eylem Planı belgeleri ve D-8 Proje Destek Fonunun kurulması onaylanmıştır.[3]
Tarihi
22 Ekim 1996 tarihindeki "Kalkınmada İşbirliği Konferansı"nı izleyen bir dizi hazırlık toplantılarından sonra 15 Haziran 1997 yılında İstanbul’da yapılan Devlet ve Hükûmet başkanları zirvesinde D-8’in kuruluşu resmen ilan edilmiştir.
D-8’in altı ilkesi vardır ve o ilkeler şunlardır;
- Savaş değil, barış,
- Çatışma değil, diyalog,
- Çifte standart değil, adalet,
- Üstünlük değil, eşitlik[4]
- Sömürü değil, âdil düzen,
- Baskı ve tahakküm değil, insan hakları, hürriyet ve demokrasi.
İş birliği alanları, faaliyetler ve projeler
D-8 kapsamındaki iş birliği, esas itibarıyla sektörel bazda yürütülmektedir. Bu kapsamda ülkelerin çalışmalarını yönettikleri konulan şu şekildedir;[5]
- Bangladeş: Kırsal kalkınma
- Endonezya: Yoksullukla mücadele ve insan kaynakları
- İran: Bilim ve teknoloji
- Malezya: Finans, bankacılık ve özelleştirme
- Mısır: Ticaret
- Nijerya: Enerji
- Pakistan: Tarım ve balıkçılık
- Türkiye: Sanayi, sağlık ve çevre
Gelişmişlik sıralaması
D-8'in ekonomik ve sanayi alanında en gelişmiş ülkesi Türkiye'dir. Türkiye’yi Endonezya, İran, Mısır, Pakistan, Malezya, Nijerya ve Bangladeş takip eder.
Toplantılar
| Tarih | Ev sahibi ülke | Toplantının yöneticisi | Konum | |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Haziran 1997 | Türkiye | Necmettin Erbakan | İstanbul |
| 2 | Mart 1999 | Bangladeş | Şeyh Hasina Vecid | Dakka |
| 3 | Şubat 2001* | Mısır | Hüsnü Mübarek | Kahire |
| 4 | Şubat 2004* | İran | Muhammed Hatemi | Tahran |
| 5 | Mayıs 2006 | Endonezya | Susilo Bambang Yudhoyono | Bali |
| 6 | Temmuz 2008 | Malezya | Abdullah Ahmad Badawi | Kuala Lumpur |
| 7 | Temmuz 2010 | Nijerya | Goodluck Jonathan | Abuja |
| 8 | Kasım 2013 | Pakistan | Asıf Ali Zerdari | İslamabad |
| 9 | Aralık 2016 | İran | Hasan Ruhani | Tahran |
| 10 | Ekim 2017 | Türkiye | Recep Tayyip Erdoğan | İstanbul |
| 11 | Nisan 2021 | Bangladeş | Şeyh Hasina Vecid | Telekonferans |
D-8 ülkeleri
Ülkelerin karşılaştırması
Veriler 2020-2021 yıllarına aittir.
| Ülke | Başkent | Yüzölçümü | Nüfus | GSYİH(nominal) | GYSİH(kişi başı) | İGE[a] |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Türkiye | Ankara | 783.562 km2 | 83.614.362 | 794,530 milyar $ | 9.126 $ | 0.820 (çok yüksek) |
| Endonezya | Cakarta | 1.904.569 km2 | 267.670.543 | 1,159 trilyon $ | 4.256 $ | 0.718 (yüksek) |
| İran | Tahran | 1.648.195 km2 | 83.508.226[6] | 682.859 milyar $ | 8.034 $ | 0.783 (yüksek) |
| Mısır | Kahire | 1.002.450 km2 | 100.075.480 | 394,284 milyar $ | 3.832 $ | 0.707 (yüksek) |
| Pakistan | İslamabad | 881,913 km2 | 220.892.340[7] | 262,799 milyar $ | 1.260 $ | 0.557 (orta) |
| Malezya | Kuala Lumpur | 330.803 km2 | 32.730.000 | 387,093 milyar $ | 11.604 $ | 0.810 (çok yüksek) |
| Nijerya | Abuja | 923.768 km2 | 206.630.269 | 443 milyar $ | 2.149 $ | 0.539 (düşük) |
| Bangladeş | Dakka | 147.570 km2 | 164.689.883[8] | 317,768 milyar $ | 1.887 $ | 0.632 (orta) |
Ülkelerin ekonomileri
Veriler 2017 yılına aittir.[9]
| Ülke | GSYİH(nominal) | GYSİH(kişi başı) | İthalat | Dünyadaki İthalat Payı | İhracat | Dünyadaki İhracat Payı |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Türkiye | 794,530 milyar $ | 9.126 $ | 249.655 milyar $ | % 1,11 | 211.220 milyar $ | % 0,92 |
| Endonezya | 1,159 trilyon $ | 4.256 $ | 194.699 milyar $ | % 0,87 | 204.999 milyar $ | % 0,89 |
| İran | 682.859 milyar $ | 8.034 $ | 108.229 milyar $ | % 0,48 | 113.240 milyar $ | % 0,48 |
| Mısır | 394,284 milyar $ | 3.832 $ | 68.982 milyar $ | % 0,31 | 37.231 milyar $ | % 0,31 |
| Pakistan | 262,799 milyar $ | 1.260 $ | 53.527 milyar $ | % 0,24 | 25.114 milyar $ | % 0,11 |
| Malezya | 387,093 milyar $ | 11.604 $ | 202.821 milyar $ | % 0,90 | 224.668 milyar $ | % 0,98 |
| Nijerya | 443 milyar $ | 2.149 $ | 49.508 milyar $ | % 0,22 | 49.491 milyar $ | % 0,22 |
| Bangladeş | 317,768 milyar $ | 1.887 $ | 50.613 milyar $ | % 0,24 | 37.578 milyar $ | % 0,16 |
Türkiye'nin D-8 ülkeleri ile ticareti
Veriler 2017 yılına aittir.[9]
| Ülke | Türkiye'nin İhracatı | Türkiye'nin İhracat Payı | Türkiye'nin İthalatı | Türkiye'nin İthalat Payı |
|---|---|---|---|---|
| Endonezya | 236 milyon $ | % 0,15 | 1.506 milyar $ | % 0,64 |
| İran | 3.259 milyar $ | % 2,08 | 7.492 milyar $ | % 3,20 |
| Mısır | 2.360 milyar $ | % 1,51 | 1.997 milyar $ | % 0,85 |
| Pakistan | 352 milyon $ | % 0,22 | 323 milyon $ | % 0,14 |
| Malezya | 268 milyon $ | % 0,18 | 3.118 milyar $ | % 1,34 |
| Nijerya | 335 milyon $ | % 0,21 | 156 milyon $ | % 0,07 |
| Bangladeş | 294 milyon $ | % 0,19 | 737 milyon $ | % 0,32 |
Karşılaştırma
| D-8 Ekonomik İşbirliği Teşkilatı | Türkiye | |
|---|---|---|
| Bayrak |  | |
| Logo/Arma |  |  |
| Harita |  |  |
| Yüzölçümü | 7.622.830 km2 | 783.562 km2 |
| Nüfus | 1.159.811.103 | 83.614.362 |
| İGE | 0.695 (orta) | 0.820 (çok yüksek) |
| Başkent | Başkent: İstanbul  | Ankara |
| Kuruluş | 1996 | 29 Ekim 1923 |
| GSYİH (nominal) | 3.282.492 $ | 794,530 milyar $ |
| GSYİH (kişi başı) | 5.268 $ | 9.126 $ |
| Ticaret Payı[b] | % 0,52 | % 1,01 |
Kaynakça
- ^ "D-8'in daimi sekreteryası İstanbul'da olacak". 7 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2008.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2009.
- ^ a b "Gelişen Sekiz Ülke (D-8)". T.C. Dışişleri Bakanlığı. 8 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2012.
- ^ http://www.dpt.gov.tr/PortalDesign/PortalControls/WebContentGosterim.aspx?Enc=51C9D1B02086EAFB889991AC9908F0AD [ölü/kırık bağlantı]
- ^ "İran Nüfusu 2020'de Ne Kadar Oldu". www.tercihiniyap.net. 31 Mart 2020. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Pakistan Hakkında Bilgiler; Pakistan Bayrağı Anlamı, 2020 Nüfusu, Başkenti, Para Birimi Ve Saat Farkı". www.milliyet.com.tr. 14 Eylül 2020. 7 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Bangladeş Hakkında Bilgiler; Bangladeş Bayrağı Anlamı, 2020 Nüfusu, Başkenti, Para Birimi Ve Saat Farkı". www.milliyet.com.tr. 4 Eylül 2020. 29 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 5 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2021.
Notlar
- ^ İnsani Gelişim Endeksi
- ^ Örgütün dünya ticaretindeki payı
