Zofia Szeptycka

Zofia Ludwika Cecylia Konstancja

Fredro Hrabia

Rodzina

Fredrowie

Data i miejsce urodzenia

21 maja 1837
Lwów

Data i miejsce śmierci

17 kwietnia 1904
Przyłbice

Ojciec

Aleksander Fredro

Matka

Zofia Jabłonowska

Mąż

Jan Kanty Szeptycki

Dzieci

Roman Aleksander
Aleksander Maria
Stanisław Maria
Kazimierz Maria
Leon Józef

Multimedia w Wikimedia Commons

Zofia Ludwika Cecylia Konstancja z Fredrów Szeptycka (ur. 21 maja 1837, zm. 17 kwietnia 1904) – polska malarka i pisarka, córka komediopisarza Aleksandra Fredry i Zofii Jabłonowskiej-Skarbkowej, spokrewniona z Wiśniowieckimi i Ledóchowskimi, z galicyjskimi rodzinami Jabłonowskich i Skrzyńskich, Szeptyckich.

Rodzina i przyjaciele

Zofia Szeptycka była związana z ziemią krośnieńską jako właścicielka Korczyny i Odrzykonia, które otrzymała w posagu od matki – Zofii Jabłonowskiej Fredrowej.

Adela Defforel była jej długoletnią nauczycielką i przyjaciółką. Jej nauczycielami byli: Józef Swoboda, Chifflart i Charles-François. Pobierała nauki w Paryżu, gdy wyjechała do brata Jana, powstańca węgierskiego, który nie mógł przyjechać do kraju, oraz w Wiedniu. Jej przyjaciel Henryk Rodakowski namalował jej akwarelowy portret. W 1855 zbliżyła się do mieszkańców Hotelu Lambert przez przyjaźń z Marią Cecylią Czartoryską.

Dzieciństwo spędziła w Beńkowej Wiszni, a od 1858 aż do ślubu w 1861 mieszkała we Lwowie. 1 października 1861 została tam żoną Jana Kantego Remigiana Szeptyckiego (1836–1912) – ziemianina obrządku rzymskokatolickiego i zamieszkała w majątku męża w Przyłbicach.

Była matką siedmiu synów. Pierworodny Stefan Kanty Aleksander (1862–1864) i Jerzy Piotr (1863–1880) zmarli w dzieciństwie.

Dwóch było ziemianami:

Aleksander Maria Dominik Szeptycki (1866–1940)
Leon Józef Maria Szeptycki (1877–1939), mąż Jadwigi z Szembeków (1883–1939), również ziemianki, etnografki i archeologa amatora, zresztą blisko spokrewnionej (Jadwiga z Szembeków była wnuczką Jana Fredry – brata Zofii Szeptyckiej).

Jeden został wojskowym:

Stanisław Maria Jan Szeptycki (1867–1950) – generał Armii Austro-Węgier i Wojska Polskiego.

Dwóch zostało zakonnikami:

Roman Aleksander Maria Szeptycki (1865–1944), jako ojciec Andrzej, bazylianin, późniejszy greckokatolicki arcybiskup metropolita lwowski
Kazimierz Maria Szeptycki (1869–1951), jako ojciec Klemens, ihumen zakonu studytów, błogosławiony, odznaczony medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.

W 1888 podróżowała do Rzymu, gdzie przebywał jej syn Roman. Została tam przyjęta przez papieża Leona XIII. Przebywała w Korczynie, w Krościenku i w Nowej Wsi. Zmarła 17 kwietnia 1904 i pochowana została w Przyłbicach.

Malarstwo

Wykonywała obrazy religijne, które zdobiły kościoły Lwowa, Krakowa, Żółkwi i Bruchnalu. Około 1842 roku ojciec Zofii, Aleksander Fredro, zatrudnił do pierwszych lekcji rysunku i malarstwa dla swoich dzieci czeskiego malarza Józefa Swobodę. W 1849 wyjechała do Paryża, gdzie jej umiejętności docenił Henryk Rodakowski – malarz polecił jej podjąć nauki u Nicolasa-François Chifflarta (kolegi Rodakowskiego z pracowni Léona Cognieta). Kopiowała u niego rysunki akademickie, następnie obrazy w Luwrze. Za namową Rodakowskiego namalowała portrety swoich rodziców, a prace te uznawane są za najważniejsze z dorobku Fredrówny^[1]. Namalowała też portret bł. Jana z Dukli dla lwowskiego kościoła bernardynów, autoportret i portret brata.

Twórczość literacka

Pisała opowiadania i szkice, które pozostawiła jako rękopiśmienne utwory o charakterze pamiętnika rodzinnego. Najcenniejsze są Wspomnienia z lat ubiegłych pisane w latach 1900–1903. W 1904, już po jej śmierci, lwowska „Gazeta Narodowa” i krakowski „Przegląd Polski” po raz pierwszy drukowały niektóre opowiadania i szkice.

Dwutomowy zbiór jej Pism z przedmową Stanisława Tarnowskiego ukazał się pośmiertnie w Krakowie w latach 1906–1907.

Przypisy

↑ AgnieszkaA. Morawińska AgnieszkaA., Artystki polskie. Katalog wystawy. Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa 1991, s. 158-159 .

Bibliografia

Polski Słownik Biograficzny, (t. 7 s. 105).
Barbara Lasocka: Aleksander Fredro. Drogi życia, Oficyna Wydawnicza Errata: Warszawa 2001, ISBN 83-913140-4-9.
Zbigniew Kuchowicz: Al. Fredro we fraku i w szlafroku. Osobowość i życie prywatne, Łódź: KAW, 1989.
Zofia Szeptycka: Młodość i powołanie ojca Romana Andrzeja Szeptyckiego zakonu św. Bazylego Wielkiego, oprac. Bogdan Zakrzewski, Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocł., 1993.
Zofia Szeptycka: Wspomnienia z lat ubiegłych, przyg. do druku, wstępem i przypisami opatrzył Bogdan Zakrzewski, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1967.