Uście Gorlickie

wieś

Państwo

Polska

Województwo

małopolskie

Powiat

gorlicki

Gmina

Uście Gorlickie

Liczba ludności (2011)

1187^[2]

Strefa numeracyjna

Kod pocztowy

38-315^[3]

Tablice rejestracyjne

KGR

SIMC

0468312

Położenie na mapie gminy Uście Gorlickie

Położenie na mapie Polski

Położenie na mapie województwa małopolskiego

Położenie na mapie powiatu gorlickiego

49°31′19″N 21°08′18″E/49,521944 21,138333^[1]

Multimedia w Wikimedia Commons

Uście Gorlickie (do 1949 Uście Ruskie^[4], łem. Устя Рускe, przejściowo Ujście Karpackie^[5]; wcześniej Uście Wołoskie) – wieś (dawniej miasto) w Polsce, położona w dolinie rzeki Ropy, w województwie małopolskim, w powiecie gorlickim, w gminie Uście Gorlickie. Wieś jest siedzibą gminy Uście Gorlickie oraz sołectwa Uście Gorlickie.

Uście Ruskie uzyskało lokację miejską w 1785 roku, zdegradowane w 1896 roku^[6]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.

Wieś leży u ujścia potoku Zdynia do Ropy^[7].

Integralne części wsi

Integralne części wsi Uście Gorlickie^[8]^[9]
SIMC	Nazwa	Rodzaj
0468329	Kijów	część wsi
0468335	Kowalów	część wsi
0468364	Oderne	przysiółek
0468358	Terpentyny	część wsi

Historia

Uście zostało założone przez polskich rycerzy Gładyszów na początku XV wieku. Właścicielem tej miejscowości był m.in. Stanisław Gładysz z Kowalowa h. Gryf – tenutariusz Szymbarku, dziedzic Kowalowej, Gilowej (od 1477), komornik ziemski biecki 1486, sędzia grodzki biecki, mąż Katarzyny Barczkowskiej (córki Jakuba Barczkowskiego). W okresie międzywojennym stacjonował w miejscowości komisariat Straży Granicznej^[10].

Zabytki

Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego^[11].

cerkiew św. Paraskewy,
- cmentarz przykościelny,
- ogrodzenie z bramkami,
kaplica cmentarna, drewniana,
cmentarz wojenny nr 57,
karczma łemkowska, drewniana, początek XX wieku.

Cerkiew św. Paraskewy
Kaplica cmentarna
Cmentarz wojenny nr 57

Turystyka

Uście Gorlickie znajduje się na szlaku architektury drewnianej z zabytkową, greckokatolicką cerkwią św. Paraskewy z 1786 roku,
cmentarz żołnierzy I wojny światowej nr 57. Znajdują się na nim 2 mogiły zbiorowe i 45 pojedynczych, w których pochowanych jest 46 żołnierzy armii austro-węgierskiej i 13 rosyjskiej. Cmentarz zaprojektował Dušan Jurkovič,
w centrum wsi stoi pomnik poświęcony poległym Łemkom w czasie okupacji hitlerowskiej,
przy cmentarzu stoi drewniana kapliczka z 1876 roku.

Szlaki piesze

Homola (712 m n.p.m.) – Uście Gorlickie – Oderne – Schronisko PTTK na Magurze Małastowskiej.

Związki wyznaniowe

W Uściu Gorlickim działalność prowadzą wspólnoty następujących związków wyznaniowych:

Kościół rzymskokatolicki – parafia Matki Bożej Nieustającej Pomocy^[12]
Kościół greckokatolicki – parafia św. Paraskewi^[13]^[14]
Pięćdziesiątnicy (zielonoświątkowcy) – zbór w Uściu Gorlickim^[15]
Świadkowie Jehowy – zbór Kunkowa z Salą Królestwa w Uściu Gorlickim^[16]

Oprócz członków wyżej wymienionych wyznań, zamieszkują tu także ewangelicy i baptyści^[17].

Sport

Ludowy Klub Sportowy Uście Gorlickie (LKS Uście Gorlickie) seniorzy, juniorzy i trampkarze.

Zobacz też

Uście, Uście Solne, Uścieniec, Uścieniec-Kolonia

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 143351
↑ GUS - Bank Danych Lokalnych - data dostępu:2015.07.15
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1316 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ do 2 września 1949 (M.P. z 1949 r. nr 59, poz. 795)
↑ Rzeszowski Dziennik Wojewódzki. R.5, nr 5 (10 lipca 1948) = nr 24 + dod., poz. 46
↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 80-81.
↑ Uście Gorlickie, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2022-08-05] .
↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ GUS. Rejestr TERYT
↑ Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. Tom II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999, s. 103. ISBN 83-87424-77-3.
↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 .
↑ Parafia Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Uściu Gorlickim [online], diecezja.tarnow.pl [dostęp 2023-05-15] .
↑ Uście Gorlickie [online], cerkiew.nazwa.pl [dostęp 2023-05-15] .
↑ Parafia greckokatolicka p.w. św. Paraskewy w Uściu Gorlickim [online], grekokatolicy.pl [dostęp 2023-05-15] .
↑ Chrzczeni Duchem Świętym. O zielonoświątkowcach w Beskidzie Niskim [online], beskid-niski.pl [dostęp 2023-05-15] .
↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2023-05-15] .
↑ nowamalopolska.pl. [dostęp 2009-02-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-19)].

Linki zewnętrzne

Uście 3(2), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 832 .
Informacja o cerkwi na stronie Szlaku architektury drewnianej. szlak.wrotamalopolski.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-30)].

Gmina Uście Gorlickie

Siedziba gminy: Uście Gorlickie

Wsie	Banica Blechnarka Brunary Czarna Gładyszów Hańczowa Izby Konieczna Kunkowa Kwiatoń Leszczyny Nowica Regietów Ropki Skwirtne Smerekowiec Stawisza Śnietnica Uście Gorlickie Wysowa-Zdrój Zdynia
Części wsi	Beniówka Beskid Brunary Niżne Brunary Wyżne Dujawa Kijów Koło Kościoła Kowalów Ług Markowiec Na Rzekach Niżny Koniec (Czarna) Niżny Koniec (Gładyszów) Niżny Koniec (Smerekowiec) Regietów Niżny Regietów Wyżny Sidława Stawiska Terpentyny Wierchnia Wierszki Wyżny Koniec (Czarna) Wyżny Koniec (Gładyszów) Wyżny Koniec (Smerekowiec) Za Rzeką Za Wodą
Przysiółki wsi	Huta Wysowska Jaszkowa Oderne Przysłop
Nieistniejące wsie	Bieliczna Czertyżne

Powiat gorlicki (1920–1975)

Siedziba powiatu – Gorlice

Przynależność wojewódzka	woj. krakowskie (1920–39) woj. rzeszowskie (1945–75)
Miasta / Prawa miejskie (1920–34 →)	Biecz Gorlice
Miasteczka (1920–34)	Bobowa (← od 1932) Uście Ruskie
Gminy miejskie (1920–75)	Biecz Gorlice
Gminy wiejskie zbiorowe (1934–54 i 1973–75)	Biecz^[A] Bobowa Glinik Mariampolski^[B] (do 1954) Gładyszów Gorlice (od 1973) Lipinki Łużna Moszczenica (od 1973) Ropa Rzepiennik Strzyżewski Sękowa Stróże (od 1973) Śnietnica (do 1954) Uście Gorlickie^[C]
Gromady (1956–72)	Binarowa (1954–72) Bobowa (1954–72) Bystra (1954–61) Dominikowice (1954–61) Gładyszów (1954–72) Gorlice (1954–72) Gródek (1954–61) Grudna Kępska (1954–59) Jankowa (1954–61) Kobylanka (1954–72) Kryg (1954–72) Libusza (1954–72) Lipinki (1954–72) Łosie (1954–58) Łużna (1954–72) Moszczenica (1954–72) Olszyny (1954–72) Ropa (1954–72) Ropica Górna (1954–59) Różnowice (1954–72) Rzepiennik Strzyżewski (1954–72) Sękowa (1954–72) Siary (1954–59) Siedliska (1954–68) Staszkówka (1954–59) Stróże (1954–72) Strzeszyn (1954–59) Szalowa (1954–68) Szymbark (1954–72) Śnietnica (1954–72) Turza (1954–61) Uście Gorlickie (1954–72) Wola Łużańska (1954–61) Wysowa (1954–72) Zagórzany (1954–72)

↑ po wojnie przejściowo Biecz II
↑ 1934–36 Glinik Marjampolski
↑ 1934–50 Uście Ruskie

Miasta i miasteczka zdegradowane reformą gminną z 1933–1934

Legenda: (1) w nawiasach podano okres praw miejskich / praw miasteczka / praw osiedla; (2) wytłuszczono miasta/osiedla trwale restytuowane; (3) tekstem prostym opisano miasta nierestytuowane, miasta restytuowane przejściowo (ponownie zdegradowane) oraz miasta niesamodzielne, włączone do innych miast; (4) ^OTP – osiedle typu miejskiego; (5) zastosowane nazewnictwo oddaje formy obecne, mogące się różnić od nazw/pisowni historycznych.

Gminy miejskie	Bnin (1395–1934) Boćki (1509–1934) Brzostek (1367–1934, od 2009) Budzyń (1458–1934, od 2021) Ciężkowice (1348–1934, od 2000) Czarny Dunajec (1879–1896, 1925–1934, od 2023) Dobrzyca (1440–1934, od 2014) Gąsawa (1388–1934, od 2024) Gębice (1425–1934) Jagielnica (1518–1934) Jaraczewo (1519–1934, od 2016) Jazłowiec (1519–1934) Kopanica (1450–1934) Lanckorona (1366–1934) Łohiszyn (1570–1934, od 1959^OTP) Mielnik (1440–1934) Mieścisko (1474–1934, od 2024) Narew (1529–1934) Niżankowice (1431–1934, od 1940^OTP) Nowe Miasto nad Wartą (1283–1934) Nowy Dwór (1578–1934) Nowy Wiśnicz (1616–1934, od 1994) Obrzycko (1458–1934, od 1990) Odelsk (1546–1934) Piaski (1775–1934) Powidz (1243–1934) Rogowo (1380–1580, 1672–1934) Rostarzewo (1752–1934) Rychtal (1294–1934, od 2024) Ryczywół (1426–1934) Rynarzewo (1299–1934) Stara Sól (1557–1934, od 1940^OTP) Szereszów (1569–1934, od 1940^OTP) Święciechowa (1277–1934) Ulanów (1616–1934, 1941–1945, od 1958) Uście Solne (1616–1934) Władysławów (1727–1870, 1919–1934) Wojnicz (1369–1934, od 2007) Zaniemyśl (1742–1934, 1940–1948)
Gminy wiejskie z prawami miejskimi	Bircza (1464–1934, od 2024) Bukowsko (1720–1934) Dubiecko (1407–1934, od 2021) Dynów (1436–1934, od 1946) Jaćmierz (1437–1934) Jaśliska (1407–1934) Jezierzany (?–1934) Mrzygłód (1431–1934) Nowe Miasto Przemyskie (1463–1934) Nowotaniec (1444–1934) Osiek Jasielski (1363–1934) Rybotycze (1600–1934) Sołotwina (?–1934, od 1940^OTP) Zarszyn (1395–1934)
Gminy wiejskie z prawami miasteczka	Alwernia (1778–1934, od 1993) Babice nad Sanem (1484–1934) Baligród (1634–1934) Białobożnica (1910–1934) Biały Kamień (1493–1934) Bilcze Złote (1896–1934) Bobowa (1399–1934, od 2009) Brzozdowce (1526–1934) Bukaczowce (1489–1934, od 1940^OTP) Chocimierz (1444–1934) Chołojów (1650–1934) Czchów (1355–1934, od 2000) Czernelica (1575–1934, od 1940^OTP) Czudec (1427–1934) Dębowiec (1349–1934) Dobrotwór (1472–1934, od 1959^OTP) Dunajów (1424–1934) Dźwinogród (1784–1934) Felsztyn (1380–1934) Firlejów (1570–1934) Fredropol (1720–1934) Frysztak (1366–1934) Gołogóry (1469–1934) Gródek (1453–1934) Gwoździec (1540–1934, od 1940^OTP) Hussaków (1525–1934) Jabłonów (1602–1934, od 1940^OTP) Janów (1590–1934) Jasienica Rosielna (1727, 1857–1934) Jawornik Polski (1472–1934, od 2024) Jedlicze (1768–1934, 1959–1966^OTP, od 1967) Jezierna (1542–1934) Jezupol (1591–1934, od 1940^OTP) Jodłowa (1765–1934) Kamionka Wielka (1784–1934) Knihynicze (1563–1934) Kołaczyce (1358–1934, od 2010) Konkolniki (1880–1934) Korczyna (1516–1934) Kozłów (1577–1934, od 1961^OTP) Krasiczyn (1620–1934) Krościenko (1348–1934, 1973–1982) Krukienice (1490–1934) Krystynopol (1695–1934, od 1951) Krzywcza (1398–1934) Krzywcze Górne (?–1934) Kudryńce (1518–1934) Kukizów (1538–1934) Kułaczkowce (?–1934) Laszki Murowane (1560–1934) Leszniów (1471–1934) Lipnica Murowana (1326–1934) Lipsko (1620–1934) Lubycza Królewska (1764–1934, od 2016) Lutowiska (1742–1934) Łysiec (1652–1934, od 1940^OTP) Magierów (1595–1934, od 1940^OTP) Majdan Królewski (1763–1934) Marjampol (1670–1934) Markopol (1628–1934) Milówka (1818–1934) Narajów (1592–1934) Narol (1672–1934, od 1996) Nawaria (1578–1934) Niebylec (1581–1934) Niżniów (1508–1934) Obertyn (?–1934) Oleszyce (1578–1934, od 1989) Pistyń (1756–1934) Płazów (1614–1934) Podgrodzie (?–1934) Podkamień Cetnerowski (1441–1934, od 1940^OTP) Podkamień Jabłonowski (1515–1934) Potok Złoty (1601–1934, od 1984^OTP) Potylicz (1498–1934) Probużna (1785–1934) Pruchnik (1436–1934, od 2011) Przecław (1419–1934, od 2010) Radomyśl nad Sanem (1556–1934) Ryglice (1760, 1843–1934, od 2001) Rzochów (1386–1934) Sokołów (1879–1934) Sokołówka (1685–1934) Stanisławczyk (1626–1934) Stojanów (1547–1934) Stratyn (1671–1934) Strusów (1434–1934) Strzeliska Nowe (1513–1934) Szczucin (1745–1934, od 2009) Szczurowice (1648–1934) Świrz (1427–1934) Tarnoruda (1578–1934) Tartaków (1685–1934) Toporów (1450–1934) Touste (1720–1934) Tylicz (1363–1934) Tymbark (1353–1934) Tyrawa Wołoska (1707–1934) Ułaszkowce (1701–1934) Uście Biskupie (1498–1934) Uście Ruskie (1739–1934) Uście Zielone (1548–1934) Uścieczko (1661–1934) Waręż (1538–1934) Wielkie Oczy (1671–1934) Wielopole Skrzyńskie (1328–1934) Witków Nowy (?–1934) Wojniłów (1552–1934, od 1960^OTP) Zakliczyn (1557–1934, od 2006) Zarudzie (1784–1934) Zbyszyce (1784–1934) Żmigród Nowy (1373–1934) Żołynia (1740–1934)

Źródła: Dz.U. z 1933 r. nr 35, poz. 294, Dz.U. z 1934 r. nr 48, poz. 422, Dz.U. z 1934 r. nr 48, poz. 420, Dymitrow M., 2015, Pojęcie miejskości w świetle reformy gminnej w Polsce międzywojennej, [in] Krzysztofik R., Dymitrow M. (Eds), Degraded and restituted towns in Poland: Origins, development, problems / Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy, University of Gothenburg, Gothenburg, s. 61–63 / 65–115.

Kontrola autorytatywna (wieś w Polsce):