Lekanis

Po lewej: lekanis ślubna, 370–360 p.n.e. (Muzeum archeologiczne w Keramejkos); po prawej: rysunek profilu i przekroju przykładowej lekanis

Lekanis[1] (stgr. λεκανίς lekanís, l.mn. lekanides) – rodzaj starożytnego greckiego naczynia ceramicznego, płytkiej, niskiej miski z pokrywką i dwoma poziomymi imadłami.

Charakterystyka

Naczynia typu lekanis były owalne, niskie, wyposażone w szeroką stopę i dwa poziome wstęgowe uchwyty umieszczone pod brzegiem. Po wewnętrznej stronie naczynia, wokół brzegu znajdował się pas, stanowiący oparcie dla pokrywy. Pokrywa posiadała uchwyt. Forma pojawiła się na stałe w drugiej połowie VI wieku p.n.e., szczególnie w ceramice czerwonofigurowej oraz czarnofigurowej z końca V w. p.n.e. W dekoracjach na wazach czerwonofigurowych, przedstawiających sceny z procesji ślubnych, lekanisy przedstawiane były jako prezenty ślubne[2].

U starożytnych Greków terminu „lekanis” używano do nazywania naczyń kuchennych służących do gotowania, pojemników na biżuterię, ale także naczyń toaletowych[2].

Formą podobną do typu lekanis jest lekane. Lekanai jednak nie posiadały wieka[2][3].

Przykładowe formy

  • Lekanis czarnofirnisowana, warsztat kampański, 450–400 p.n.e. (Musée d’archéologie méditerranéenne, Marsylia)
    Lekanis czarnofirnisowana, warsztat kampański, 450–400 p.n.e. (Musée d’archéologie méditerranéenne, Marsylia)
  • Lekanis czarnofirnisowana, warsztat kampański, 399–200 p.n.e. (Portland Art Museum)
    Lekanis czarnofirnisowana, warsztat kampański, 399–200 p.n.e. (Portland Art Museum)
  • Lekanis koryncka, ok. 380 p.n.e. (Martin von Wagner Museum, Würzburg)
    Lekanis koryncka, ok. 380 p.n.e. (Martin von Wagner Museum, Würzburg)
  • Lekanis apulijska, czerwonofigurowa, 330–320 p.n.e. (Museu de Arte de São Paulo)
    Lekanis apulijska, czerwonofigurowa, 330–320 p.n.e. (Museu de Arte de São Paulo)
  • Lekanis sycylijska typu Centuripe, III w. p.n.e. (Hetjens-Museum, Düsseldorf)
    Lekanis sycylijska typu Centuripe, III w. p.n.e. (Hetjens-Museum, Düsseldorf)
  • Lekanis z głową Meduzy na nóżce, 1. poł. III w. p.n.e. (Muzeum Narodowe w Warszawie)
    Lekanis z głową Meduzy na nóżce, 1. poł. III w. p.n.e. (Muzeum Narodowe w Warszawie)

Zobacz też

 Wykaz literatury uzupełniającej: Lekanis.
Zobacz multimedia związane z tematem: Lekanis

Przypisy

  1. ↑ Lekanis (misa na nóżce) dekorowana głową Meduzy i postaciami amorków. cyfrowe.mnw.art.pl. [dostęp 2022-07-29]. (pol.).
  2. ↑ a b c Lekanis. perseus.tufts.edu. [dostęp 2022-07-29]. (ang.).
  3. ↑ Other shapes (Classical Art Research Centre). carc.ox.ac.uk. [dostęp 2022-07-29]. (ang.).
  • p
  • d
  • e
Ceramika starożytnej Grecji
Naczynia na wino
Naczynia na wodę
Naczynia do mieszania
  • Dejnos
  • Krater
Do gotowania
Zastawa stołowa
Na wonności, substancje oleiste; weselne
Ceramika rytualna
Przechowywanie i inne
Inne
Techniki
Malarstwo wazowe
Attycka amfora szyjowa
Attycka amfora szyjowa