Jerzy Bralczyk

Jerzy Bralczyk

Jerzy Bralczyk (2019)
Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	23 maja 1947 Ciechanów
Profesor nauk humanistycznych
Specjalność: kultura języka, nauka o współczesnym języku polskim
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
Doktorat	1973
Habilitacja	1986
Profesura	2000
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Jerzy Bralczyk

Głos Jerzego Bralczyka

Problem z odtwarzaniem tego pliku? Zobacz strony pomocy.

Jerzy Bralczyk

Jerzy Bralczyk (ur. 23 maja 1947 w Ciechanowie^[a]) – polski językoznawca, profesor nauk humanistycznych, polonista specjalizujący się w języku mediów, reklamy i polityki, a także popularyzator wiedzy o języku, wpływowy gramatyk normatywny i autorytet preskrypcyjny^[3]. Wiceprzewodniczący Rady Języka Polskiego, wykładowca Uniwersytetu Warszawskiego i Uniwersytetu SWPS.

Życiorys

Jest absolwentem I Liceum Ogólnokształcącego w Ciechanowie^[4]. Doktoryzował się w roku 1973, habilitował w 1986, a tytuł profesorski uzyskał w 2000. Od 1999 wykłada na Uniwersytecie SWPS w Warszawie oraz w Instytucie Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego.

Jest członkiem Rady Języka Polskiego od 1996, czyli od początku jej istnienia, a od 2003 zasiada w jej prezydium (od 2007 jako wiceprzewodniczący^[5]); w konsekwencji jest współodpowiedzialny m.in. za wszystkie uchwały ortograficzne Rady. Jest także członkiem Polskiego Towarzystwa Językoznawczego, Komitetu Językoznawstwa PAN, Rady Etyki i Ładu Informacyjnego przy Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie i Collegium Invisibile^[6].

W swojej działalności reprezentuje preskryptywne podejście do języka^[3]. W TVP Polonia prowadził cotygodniowy program Mówi się (od 2001 do 2007) oraz w TVN Lingua we wtorki i czwartki audycję Na słówko (od 2008 do 2009^[7]). W Polskim Radiu prowadzi codzienną audycję Słowo o słowie. Pisze również felietony dla miesięcznika „Wiedza i Życie”. Układa lub prowadzi różne ogólnopolskie i regionalne dyktanda w Radiu i w Telewizji.

Od 1 września 2020 do 26 lutego 2021 prowadził na antenie Radia Pogoda swoją autorską audycję pt. Słowo się rzekło, gdzie omawiał pochodzenie, znaczenie oraz kontekst użycia wybranych słów występujących w polskich piosenkach, które można usłyszeć na antenie tej rozgłośni^[8][9][10]. Następnie w lutym 2021 został felietonistą Radia Nowy Świat, na antenie którego, co piątek między godziną 9:00 a 10:00, omawia kwestie związane z językiem polskim w ostatniej godzinie programu Poranna Manna, prowadzonym przez Wojciecha Manna wraz z synem Marcinem^[11][12].

Wystąpił gościnnie w filmie Wtorek (2001) Witolda Adamka^[13], a także jako gość specjalny na płycie 100 dni do matury Maty (2020)^[14], w utworze Konkubinat.

Zabiera głos za pośrednictwem różnych mediów: prasy, radia, telewizji, swojego bloga oraz swojej strony internetowej.

Życie prywatne

Jak sam deklaruje, ze względów proceduralnych został zapisany jako urodzony 5 czerwca w miejscowości Kobylino^[15]. Jest synem Tadeusza (1918–1996) i Jadwigi Bralczyk z domu Gołaszewskiej (1918–1998). Jego hobby to zbieranie wydań Pana Tadeusza oraz podręczników dobrego zachowania i mówienia^[16].

Poglądy polityczne

Deklaruje lewicowe poglądy polityczne^[17]. Przed wyborami parlamentarnymi w 2023 udzielił poparcia kandydatce startującej z listy KW Nowej Lewicy, Dorocie Olko^[18].

Odznaczenia

• 1988: Złoty Krzyż Zasługi;
• 1998: Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski^[19];
• 2013: Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”^[20];
• 2020: Laureat Złotego artKciuka 2020 przyznawanego na Interdyscyplinarnym Festiwalu Sztuk Miasto Gwiazd^[21].

Publikacje

Bralczyk opublikował ponad 20 książek na przestrzeni ponad 30 lat:

• 1984: O języku polskiej propagandy politycznej lat siedemdziesiątych, Warszawa.
• 1984: Przestrogi i porady językowe dla dziennikarzy, Warszawa.
• 1996: Język na sprzedaż, Warszawa.
• 2001: Mówi się. Porady językowe profesora Bralczyka, Warszawa.
• 2004: O języku polskiej polityki lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych.
• 2004: Leksykon zdań polskich, Warszawa.
• 2004: Mój język prywatny, Warszawa, Wydawnictwo Iskry.
• 2005: Leksykon nowych zdań polskich, Warszawa.
• 2006: Polak potrafi: przysłowia, hasła i inne polskie zdania osobne, Warszawa.
• 2007: 444 zdania polskie, Warszawa.
• 2007: Nowe słowa, Warszawa.
• 2007: O języku propagandy i polityki, Warszawa.
• 2008: Porzekadła na każdy dzień, Warszawa.
• 2009: Świat przez słowa, Warszawa.
• 2009: Słowo o słowie: porady językowe profesora Bralczyka, Warszawa.
• 2009: Mówi się: poradnik językowy profesora Bralczyka, Warszawa.
• 2012: ...Kiełbasa i sznurek, Warszawa (wraz z Michałem Ogórkiem).
• 2014: Jeść, wyd. Bosz, Olszanica.
• 2015: 500 zdań polskich, Warszawa.
• 2015: Na drugie Stanisław: nowa księga imion, Warszawa (wraz z Michałem Ogórkiem).
• 2016: W drogę, wyd. Bosz, Olszanica.
• 2016: Trzy po 33, Warszawa (wspólnie z profesorami Miodkiem i Markowskim).
• 2017: Wszystko zależy od przyimka, Warszawa (wspólnie z profesorami Miodkiem i Markowskim).
• 2017: Rozmowy przy stole, Olszanica (wspólnie z Katarzyną Lengren i Jackiem Wasilewskim).
• 2017: 1000 słów, Warszawa.
• 2018: Pokochawszy. Miłość w języku, Warszawa (wspólnie z żoną, Lucyną Kirwil, w rozmowie z Karoliną Oponowicz).
• 2019: Zwierzyniec, Warszawa.
• 2020: Do domu!!!, wyd. Bosz, Olszanica.
• 2021: Porzekadła, wyd. Bosz, Olszanica.

Kursy on-line

W latach 2021–2022 nagrał 2 szkolenia on-line:

• 2021: Jak dobrze mówić?, wyd. EUPHIRE^[22].
• 2022: Perswazja i manipulacja, wyd. EUPHIRE^[23].

Uwagi

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Strona profesora Bralczyka
• Jerzy Bralczyk w katalogu Biblioteki Narodowej
• Prof. dr hab. Jerzy Bralczyk, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2014-05-07] .
• Jerzy Bralczyk w bazie lubimyczytac.pl