Gloomy Sunday

Gloomy Sunday (węg. Szomorú vasárnap, IPA ['sɒmɒɾuː 'vɐʃaɾnɐp], pol. Smutna niedziela[1]) – piosenka skomponowana w 1933 r. przez węgierskiego pianistę i kompozytora Rezső Seressa, oryginalne słowa w niedługim czasie zastąpiono tekstem László Jávora – poety i reportera kryminalnego gazety 8 Órai Újság.

Seress napisał utwór pod wpływem zerwania zaręczyn przez swoją narzeczoną. Wedle powszechnej opinii melodia wywołała na Węgrzech falę ponad stu samobójstw. Złowieszczą popularność utworu ilustruje fakt, że jedynie w okresie 13-24 listopada 1935 roku pojawiło się na jego temat 278 artykułów we francuskich, niemieckich, szwajcarskich i włoskich gazetach.

W 1936 roku piosenka pojawiła się w Stanach Zjednoczonych, gdzie okrzyknięto ją mianem The Hungarian Suicide Song (tłum. węgierska piosenka samobójców). Wkrótce pojawiło się kilka jej wersji, wśród nich nagranie Hala Kempa i jego orkiestry z tekstem Sama M. Lewisa. Na tej wersji utworu oparta zostało późniejsze nagranie Billie Holiday. Jej interpretacja z 1941 roku jeszcze bardziej rozsławiła zarówno piosenkę, jak i tłumaczenie Lewisa, które od tamtej pory stało się podstawą dla późniejszych wykonań. Holiday dodała też trzecią zwrotkę, nadając swojej wersji oniryczny charakter.

Autor popełnił samobójstwo w 1968 roku, wyskoczywszy z okna swojego domu.

Oryginalna piosenka pojawia się w niemiecko-węgierskim filmie Gloomy Sunday – Ein Lied von Liebe und Tod z 1999 roku (Gloomy Sunday – piosenka miłości i śmierci), który powstał na podstawie książki Nicka Barkowa.

Wykonawcy

Artyści, którzy wykonywali utwór:

  • 1935: Piotr Leszczenko (Mratschnoje Woskresenje)
  • 1935: Paul Robeson (tłumaczenie Desmond Carter)
  • 1935: Mieczysław Fogg (Smutna niedziela, tłumaczenie Tymoteusz Ortym)[1]
  • 1936: Damia (Sombre Dimanche, tekst Jean Marèze i François-Eugène Gonda)
  • 1936: Hal Kemp z własną orkiestrą (tekst Sam M. Lewis)
  • 1936: Paul Whiteman
  • 1941: Billie Holiday
  • 1957: Josh White
  • 1958: Mel Tormé
  • 1961: Sarah Vaughan
  • 1962: Lou Rawls
  • 1967: Carmen McRae
  • 1968: Genesis[a]
  • 1969: Ray Charles
  • 1972: Karel Gott (Smutná neděle)
  • 1979: Lydia Lunch
  • 1981: Elvis Costello & the Attractions (Trust)
  • 1982: Associates
  • 1983: Marc Almond
  • 1983: Swans Way
  • 1983: Jacques Calonne (Ténor Mondain) (Sombre Dimanche, tekst przypisywany László Jávor, choć prawdopodobnie oparty na wersji Jean Marèze and François-Eugène Gonda)
  • 1984: Peter Wolf
  • 1986: Christian Death
  • 1988: Serge Gainsbourg (Le Zénith de Gainsbourg)
  • 1991: The Singing Loins (Songs For The Organ)
  • 1991: Sarah McLachlan (Rarities, B-Sides and Other Stuff)
  • 1992: Diamanda Galás (The Singer)
  • 1992: Sinéad O’Connor (Am I Not Your Girl?)
  • 1995: Gitane Demone
  • 1996: Mystic (ścieżka dźwiękowa The Funeral)
  • 1998: Marianne Faithfull
  • 1999: The Smithereens (God Save the Smithereens)
  • 1999: Björk
  • 1999: Heather Nova (singiel „Gloomy Sunday”, album South, 2001)
  • 2000: Ricky Nelson
  • 2000: Kronos Quartet
  • 2000: Sarah Brightman
  • 2002: Iva Bittová (album "j.h."(Jako host))
  • 2003: Emilie Autumn
  • 2003: Edvin Marton
  • 2003: Hot Jazz Band
  • 2004: Branford Marsalis (Eternal)
  • 2004: MC Sniper (MC 스나이퍼) (Be In Deep Grief, wersja hip-hop, tekst w języku koreańskim)
  • 2005: Venetian Snares (pt. Öngyilkos vasárnap, album "Rossz csillag alatt született", 2005; zespół wykorzystał w remixie nagranie Billie Holiday z 1941 w języku angielskim)
  • 2005: Jaurim
  • 2005: Eminemmylou z udziałem Legs MC (wersja rap)
  • 2006: Angéla Póka z udziałem Anity Hornai (na żywo, program Megasztár, Węgry)
  • 2006: Lucía Jiménez (ścieżka dźwiękowa The Kovak Box)
  • 2006: Zaorany kytky
  • 2007: Candie Payne
  • Loreena McKennitt
  • Mickey Baker
  • Artie Shaw
  • Anton Lavey (kompilacja htmpl productions & pcl link dump – christianity vs satanism)
  • Rob Coffinshaker (koncertowy, debiutancki album Live At The Cemetery[2])
  • Portishead
  • Matt Elliott

Pozostałe informacje

  • Marilyn Manson – istniała plotka o zapowiedzianej wersji na nadchodzący w czerwcu 2007 roku album Eat Me, Drink Me. Plotka nie potwierdziła się.
  • The Dead Milkmen – zespół nie nagrał wersji utworu, a jedynie zacytował fragment tekstu w utworze z 1987 roku (Theme From) Blood Orgy of the Atomic Fern.
  • Emilie Autumn – artystka odniosła się do piosenki w utworze The Art of Suicide (tłum. sztuka samobójstwa).

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ amerykański zespół z Los Angeles, niezwiązany z brytyjską grupą Genesis

Przypisy

  1. ↑ a b Tomasz Lerski, Syrena Record - pierwsza polska wytwórnia fonograficzna - Poland's first recording company - 1904 - 1944, 2004, 848 stron, wyd. Karin, New York, Warszawa, ISBN 978-83-917189-0-2
  2. ↑ Rob Coffinshaker – Live At The Cemetery (7") at Discogs.

Linki zewnętrzne

  • „Gloomy Sunday” w wykonaniu Paula Whitemana et Johnny’ego Hausera (1936)
  • p
  • d
  • e
  • Dyskografia
Albumy studyjne
  • Billie Holiday Sings/Solitude
  • An Evening with Billie Holiday
  • Billie Holiday
  • Stay with Me
  • Music for Torching
  • Velvet Mood
  • Lady Sings the Blues
  • Body and Soul
  • Songs for Distingué Lovers
  • All or Nothing at All
  • Lady in Satin
  • Last Recording
Inne wydania
  • Billie Holiday at JATP
  • Ella Fitzgerald and Billie Holiday at Newport
  • The Essential Billie Holiday: Carnegie Hall Concert Recorded Live
  • Remixed and Reimagined
Kompilacje
  • Lady in Autumn: The Best of the Verve Years
  • Lady Day: The Complete Billie Holiday on Columbia 1933–1944
Single
  • „Ain’t Nobody’s Business”
  • „As Time Goes By”
  • „Billie’s Blues”
  • „Blue Moon”
  • „Body and Soul”
  • „Do You Know What It Means to Miss New Orleans?”
  • „Don’t Explain”
  • „Easy Living”
  • „Embraceable You”
  • „Everything Happens for the Best”
  • „Everything Happens to Me”
  • „Fine and Mellow”
  • „Gloomy Sunday”
  • „God Bless the Child”
  • „Good Morning Heartache”
  • „I Cover the Waterfront”
  • „I Loves You, Porgy”
  • „I Thought About You”
  • „I’ll Be Seeing You”
  • „I’ll Get By (As Long as I Have You)”
  • „I’ve Got My Love to Keep Me Warm”
  • „Just One of Those Things”
  • „Lady Sings the Blues”
  • „Left Alone”
  • „Love for Sale”
  • „Lover Man (Oh, Where Can You Be?)”
  • „Me, Myself, and I”
  • „Miss Brown to You”
  • „My Man”
  • „Moonlight in Vermont”
  • „Night and Day”
  • „No More”
  • „Now or Never”
  • „Our Love Is Different”
  • „P.S. I Love You”
  • „Pennies from Heaven”
  • „Please Don’t Do It Here”
  • „Preacher Boy”
  • „Sophisticated Lady”
  • „Stormy Blues”
  • „Strange Fruit”
  • „Summertime”
  • „Too Marvelous for Words”
  • „Trav’lin’ Light”
  • „What a Little Moonlight Can Do”
  • „What Is This Thing Called Love?”
  • „Who Needs You (Baby)”
  • „Why Was I Born?”
  • „Willow Weep for Me”
  • „You Go to My Head”
Filmy
  • The Emperor Jones
  • Symphony in Black
  • New Orleans
  • Sugar Chile Robinson, Billie Holiday, Count Basie and His Sextet
  • The Sound of Jazz
Powiązane