Wasserij-Blekerij Gehrels

Wasserij-Blekerij Gehrels
Wasserij-blekerij in 2007 met op de voorgrond een bleekveld
Basisgegevens
Plaats Arnhem, oorspronkelijk Overveen
Bouwjaar 1600
Type Rosmolen
Restauraties  1937
Oorspronkelijk gebruik  Garenblekerij
Huidig gebruik  Museum
Externe link(s)
Molendatabase
Database Verdwenen Molens
Portaal  Portaalicoon   Molens

De Wasserij-Blekerij Gehrels uit Overveen is een voormalige blekerij en kledingwasserij die in 1938 herbouwd is in het Nederlands Openluchtmuseum in Arnhem.[1]

Geschiedenis

De blekerijen in het gebied rond Overveen stonden bekend om hun 'Haarlemmer bleek' met het schone duinwater uit de Brouwerskolk.[2] Het duinwater werd zowel door de Haarlemse brouwers als door de blekers van Overveen en Bloemendaal gebruikt. Omstreeks 1599 leidde dit tot een conflict tussen hen, wat de aanleiding vormde om het gebied gedetailleerd in kaart te brengen.[3] In deze periode (1600) werd het gebouw, dat later de naam kreeg Wasserij-Blekerij Gehrels, als linnenblekerij gebouwd door uit België afkomstige immigranten. Oltman Gehrels (1759-1829) was vanaf 1813 eigenaar, later opgevolgd door zijn zoon Johannes Christiaan Gehrels. Hij verbouwde de garenblekerij in 1856 tot kledingwasserij, met stampkuipen, aangedreven door een rosmolen die bleef functioneren tot aan 1937.[4]

In 1937 moest het gebouw verdwijnen voor woningbouw aan het Joan Mauritsplein.[5] De gemeente Bloemendaal schonk het woonhuis en de blekerij aan het openluchtmuseum. Een theekoepeltje en de grote droogschuren werden afgebroken.[6]

Externe links

  • Beeldbank Noord-Hollandsarchief - Wasserij Gehrels
  • Openluchtmuseum Arnhem - De was op de bleek
  • Collectie Gelderland - Wasserij/blekerij uit Overveen, 1599-1702
  • Blekerijen van Overveen en Bloemendaal op een kaart van Pieter Bruynsz uit 1599
    Blekerijen van Overveen en Bloemendaal op een kaart van Pieter Bruynsz uit 1599
  • De blekerij in 1777 door Hendrik Tavenier
    De blekerij in 1777 door Hendrik Tavenier
  • Familieleden Gehrels aan het werk in de strijk- en vouwzaal van de blekerij in 1907
    Familieleden Gehrels aan het werk in de strijk- en vouwzaal van de blekerij in 1907
  • Door rosmolen aangedreven wastombes
    Door rosmolen aangedreven wastombes
Bronnen, noten en/of referenties
  1. De strijk- en vouwzaal van stoomwasserij Gehrels in Overveen
  2. Canon van Kennemerland - Kaas, bier en linnen 1500 - 1700
  3. Noord-Hollandsarchief: Kaart van de landerijen en blekerijen ten westen van Haarlem
  4. Afbeelding wasserij in het Openluchtmuseum
  5. Noord-Hollands archief
  6. Jet-Slagter Wieringa, Langs wegen van de geleidelijkheid, Ons Bloemendaal, 1 oktober 1997
Mediabestanden
Zie de categorie Wasserij-Blekerij, Overveen van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
· · Sjabloon bewerken
Bezienswaardigheden in het Nederlands Openluchtmuseum
Windmolens:Boktjasker · Poldermolen · Spinnenkopmolen · Het Fortuyn · Mijn Genoegen · Huizermolen · Weidemolen I · Weidemolen II
Boerderijen:Boerderij Kloostergare · Woonboerderij (Hoogmade) · Boerderij de Caterstee (Kadoelen) · Stolpboerderij (Zuid-Scharwoude) · Kop-hals-rompboerderij (Midlum) · Zuid-Limburgse boerderij (Krawinkel) · Boerderij met kapschuur (Varik)
Overig:Tramlijn Nederlands Openluchtmuseum · Zuivelfabriek Freia · Achterste Molen · Wasserij-Blekerij Gehrels · HollandRama · Hervormde kerk ('s-Heerenhoek) · Vier arbeidershuisjes (Tilburg) · Groene-kruisgebouw (Wessem) · Bierbrouwerij de Roskam · Rosoliemolen (Zieuwent)